An mhí seo déanann ár dturas iniúchadh ar cheann eile de na Kyarragar-chomharsana is lú aithne amach ó Swanage, an Caisleán Riabhach – ar a dtugtaí a sheanainm freisin, an Firth Iascaire. Focail le JOHN LIDDIARD, léaráid le MAX ELLIS
D'FHÉADFAÍ A BHFUIL TÚ AR AN SaOL mar an Firth Fisher, ach ní bád iascaireachta a bhí inti ach coaster 443 tonna den leagan amach clasaiceach, le dhá choinnéal chun tosaigh agus inneall agus coire ar shiúl.
Tús a chur againn ar chúl an dara shealbhú, i gcás ina bulkhead (1) scarann sé ón spás buncair. Seo an áit a raibh lámhaigh an scipéir Martin Jones 'gafa nuair a thum mé an uair dheireanach An Caisleán Riabhach agus sceitse an raic.
Tá an treoshuíomh díreach, agus an bogha díreach soir ó thuaidh. Tosaíonn an tumadóireacht go hiondúil agus an taoide fós ar tí rith roimh uisce fíor-bhog, soir ar thuile nó siar ar tráigh.
Ar leac ard-uisce, tá an bogha ar dheis de réir mar a shroicheann tumadóir bun na líne, nó ar chlé ar leac ísealuisce. Beidh an doimhneacht 33m ar leac arduisce, nó cúpla méadar níos éadomhain ar uisce íseal. Léiriú eile ar an treo is ea go bhfuil taobh an chalafoirt den bhac goid tar éis titim amach (2).
Tá an méid atá fágtha den deic tite go grinneall na farraige, rud a fhágann imlíne briste an phóirse ag teacht díreach amach as an ngaineamh.
Ag leanúint ar aghaidh, idir na bolgáin tá achar slán de dheic chruach, le péirí mullaird ar an dá thaobh agus winch lasta (3) i lár.
Bhí suíomh an tí rotha éagsúil idir dhá shuíomh ar chóstaí den mhéid seo – taobh thiar de na bolgáin, os cionn an spáis buncair agus an choire; nó, in ainneoin go bhfuil an t-innealra suite siar, idir an dá bhac agus mar sin díreach chun tosaigh ar amadáin.
Go ginearálta, ach ní i gcónaí, bhí an suíomh gafa i bhfabhar ar longa níos déanaí. Bhí suíomh idir na gabháltais níos traidisiúnta, agus léiríonn grianghraif go raibh an An Caisleán Riabhach lean an patrún seo.
Ar ár dturas, tá struchtúr uile an tí rotha tar éis meath, ach an stiúradh (4) tá sé fós ar an deic idir na bolgáin, díreach chun tosaigh ar an lasta-winch.
Ag trasnú an bhac chun tosaigh, lasta-winch eile (5) ceangailte go daingean leis an deic chun tosaigh ar an mbolg, díreach taobh thiar den cheann toirte agus é á scaradh ón mbuaic.
Tá an deic ag an bhogha sracadh amach go starboard, ag fágáil carn de slabhra ancaire (6) le feiceáil ag bun an bhogha, áit a mbeadh an slabhra-runner suite.
Lasmuigh den chabhail ar thaobh an chalafoirt, is cosúil le umar uisce cruinneachán (7) gafa idir an bogha agus grinneall na farraige. Is áit neamhghnách é seo chun trealamh a aimsiú atá suite de ghnáth gar don inneall agus don choire, agus fianaise ar tharrtháil tráchtála san am a chuaigh thart.
Ar an láimh eile, b'fhéidir nach bhfuil baint ar bith ag an réad seo leis an longbhriseadh, agus go simplí gafa ag an taoide.
Agus an bogha á shlánú, cuireann sciúradh i gcarraig bhog ghrinneall na farraige méadar nó mar sin leis an doimhneacht. Ceann de na An Caisleán Riabhach 's ancairí (8) ar ghrinneall na farraige díreach siar ar thaobh an bhogha den bhogha.
Dhéanfainn cur síos ar an deic bhogha mar rud a bheith sracadh as go dtí an starboard, mar sin an t-aon bhealach a bhféadfaí é a scafa agus a iompú bun os cionn, le carn slabhra ancaire ina lár.
Níorbh fhéidir gurbh é an toradh a bheadh ar ghnáth-lobhadh raic a bhí slán ar dtús ná an deic a iompú sular thit sé. B’fhéidir gurbh damáiste comhthaobhach é seo de bharr sean-tharrthála “smash and grab” an lasta ghuail, nó b’fhéidir gur sháraigh long mhór a hancaire uair amháin.
An An Caisleán Riabhach 's ancaire-winch (9) suite bun os cionn in aice leis an deic bogha inbhéartaithe.
Ag filleadh siar ar thaobh an bhorrtha den raic, tá meath an ghabháltais chun tosaigh os coinne an ghabha a bhí againn díreach trasna, agus taobh an chalafoirt níos sláine, agus taobh an chláir chláir tite amach. (10).
Ar ais thar an líne lámhaigh agus an bunker bulkhead, an buncair spás (11) tá cúpla blúirí guail ann fós. Tá bonn an chrainn tar éis titim go bun an spáis seo, ar aghaidh i gcoinne an chinn toirtithe.
Ansin théimid chuig coire mór amháin (12) a théann trasna leithead an chabhail, scartha ó sheomra an innill ag ceann toirte eile (13), atá tar éis titim ar aghaidh chun sosa i gcoinne an choire.
An t-inneall (14) Is aonad cumaisc dhá-sorcóir simplí é, ar fearr go minic é ar chósairí beaga ná an t-inneall méadaithe trí-mhéadaithe atá níos éifeachtaí, ach atá níos mó. Taobh amuigh den inneall, téann sraith céimeanna ó sheomra an innill go dtí an deic ar iarraidh thuas.
Anois ar an deireadh, taispeánann an deic an imlíne fós agus cúpla tacaí ina seasamh (15) ó cábáin. Tá na gnáthphéirí mullaird fós ceangailte go daingean ar an dá thaobh.
Ag titim thar thaobh na loinge arís, tá an sciúradh ag an deireadh i bhfad níos doimhne, anuas go 37m ar leac arduisce.
Tarrtháladh an chuid is mó den lián, le lann amháin (16) fágtha i bun an scour. In aice leis tá an chuma ar chuid de chaidéal ón seomra innill.
Tá an rudder stróicthe ar shiúl, buille faoi thuairim mé le linn an chuid eile den lián a tharrtháil.
Tiller simplí a bhí sa stiúradh (17), tarraingthe ó thaobh go taobh le slabhraí nó cáblaí, anois casta beagnach 180° chun pointe amach as an deireadh.
A thugann muid go dtí deireadh ár dturas. Mura stopann tú le ruamadh nó le grianghraif a thógáil ní bheidh sé ina tumadóireacht fada, agus mar sin tá sé oiriúnach dóibh siúd nach bhfuil ag iarraidh dul i ngleic leis an iomarca dí-chomhbhrú.
Chun dul suas, is fearr le scipéirí áitiúla go ginearálta úsáid a bhaint as SMB moillithe.
Tar éis an bhogtha, éiríonn an taoide go fíochmhar, agus is iondúil go dtarraingítear líne urchar le tumadóirí ar crochadh uirthi.
Buíochas le Martin agus Bryan Jones.
CAILLTE SA GÁILL
CAISLEÁN RIAGHAIL, coaster. Tógtha 1898, SUNK 1925
An coaster scriú cruach 443 tonna seo thosaigh an saol mar an Firth Iascaire i laethanta tosaigh na bliana 1898, nuair a leagadh an cíle i gclós Paisley in Fullerton & Co.
Críochnaíodh í i mí Dheireadh Fómhair, nuair a cuireadh an t-inneall cumaisc dhá-sorcóir 88hp agus an coire singil isteach, i.e. scríobhann Kendall McDonald.
Ross & Duncan as Glaschú a rinne a hinnealra. Bhí sí beag agus 168 troigh ar fad, a leithead 25 troigh ar fad agus gan aici ach 9 troigh ar doimhne.
An Firth Iascaire ba le John Fisher & Sons é. Roinnt blianta ina dhiaidh sin díoladh í le John Kelly & Co, rud a d’athraigh a hainm go An Caisleán Riabhach.
Cuireadh síos uirthi mar ghaltán Béal Feirste den ainm sin nuair a tuairiscíodh go raibh sí caillte go mistéireach “áit éigin i gcóngar na Snáthaidí le linn gálaí fíochmhara Dé Domhnaigh agus Dé Luain, 22 agus 23 Feabhra, 1925”.
Ar a bealach ó Áir go Shoreham i Sussex, agus í lán de 482 tonna guail, chonacthas di an uair dheireanach amach as Prawle Point in South Devon.
D'imigh an Captaen William Smythe agus a chriú de 10 léi. Fuarthas dhá chorp báite, den chócaire agus an dara innealtóir ag caitheamh seaicéid tarrthála a bhí ceangailte i gceart, trí lá ina dhiaidh sin in Western Solent, in aice le Fionnuisce ar Oileán Wight.
Chuir an cróinéir iontas in iúl nár nigh aon raic suas ag an am céanna leis na coirp. Ghlac sé gur chiallaigh sé seo go raibh am ag na fir a gcuid seaicéid tarrthála a chaitheamh, cé go raibh a long “tobann faoi léigear”.
Deich lá tar éis teacht ar na coirp, nite criosanna tarrthála agus bealach gor adhmaid i dtír sa Solent, ach ní rud ar bith eile.
D'fhan an rúndiamhair ar feadh 42 bliain, go dtí gur aimsigh an tumadóir Dave Weightman an long in aice le Ceann Durlston, díreach míle ó Swanage.
D’aithin sé an longbhriseadh go dearfach trí an cloigín a thabhairt suas, a bhí greanta lena iarainm Firth Iascaire.
Bhí an long iomlán den chuid is mó, agus a lóistín os cionn an deic in áit agus an lastas guail sna boilgeoga. Ní raibh aon chomhartha ar damáiste imbhuailte. Ba léir go raibh an dul faoi uisce mar gheall ar na farraigí ollmhóra le linn na ngéibheann.
STIÚRTHÓIREACHT
AG FÉIDIR LEIS SEO: Lean an A351 thar Chaisleán Corfe go Swanage agus na comharthaí do lár an bhaile agus cé. Tá teorainn le páirceáil ar an gcé, mar sin bí réidh le tumadóirí agus feisteas a ligean agus an carrchlós a úsáid níos faide suas an cnoc.
CONAS É A FHÁIL: Is iad na comhordanáidí GPS ná 50 34.841N, 001 56.172W (céimeanna, nóiméad agus deachúlacha). Tá an long briste lena bogha díreach siar ó thuaidh.
taoidí: Tarlaíonn uisce bhog uair an chloig roimh agus sé huaire an chloig tar éis ard-uisce Dover, ag an am céanna le bog ar an in aice láimhe Kyarra (Turas Raic 47). Is iondúil go mbíonn an infheictheacht is fearr ag boglach arduisce.
tumadóireacht: Sorcóir agus Máire-Jo ó Cairteacha Bád Swanage, 01929 427064
AER: Tá aer agus nitrox ar fáil ar Ché Swanage ó Divers Down, 01929 423565
CÓIRÍOCHT: Tá go leor B&Banna, óstáin bheaga agus láithreáin campála. Déan teagmháil le Swanage Tourist Information, 01929 422885.
CÁILÍOCHTAÍ: Díreach ar an taobh domhain le haghaidh PADI Uisce Oscailte Casta nó Tumadóir Spóirt BSAC, go háirithe ag an uisce ard. Tá doimhneacht an raic oiriúnach go maith do nitrox.
SEOLADH: Tá sciorradh ag páirc bád Swanage, in aice le stáisiún na mbád tarrthála.
TUILLEADH EOLAIS: Cairt Aimiréalachta 2615, Bill of Portland chuig na Snáthaidí. Léarscáil Suirbhéireachta Ordanáis 195, Bournemouth, Purbeck & an ceantar máguaird. Léim Dorset, le John & Vicki Hinchcliffe. Longbhriseadh an Chósta Theas i Dorset Thoir & Wight, le Dave Wendes.
Son: Áisiúil ó Swanage, agus fiú atreorú ó na Kyarra.
CONS: Frustrachas é ach beagán níos doimhne ná 35m ar leac arduisce.
CÉIM: 35-45m
Cailleadh m'uncail nuair a chuaigh An Caisleán Riabhach síos!